Bipolar Nedir?
Fikirlerin serbest, bilginin sınırsız olduğu yer
Bipolar Bozukluk Nedir?
Bipolar bozukluk, eski adıyla manik-depresif bozukluk, kişinin ruh halinde aşırı yükselmeler (mani veya hipomani) ve düşüşler (depresyon) yaşadığı bir zihinsel sağlık durumudur. Bipolar bozukluk, kişinin duygularını, düşüncelerini, davranışlarını ve günlük aktivitelerini olumsuz etkileyebilir. Bipolar bozukluk, genetik, biyolojik ve çevresel faktörlerin birleşmesiyle ortaya çıkan karmaşık bir hastalıktır.
Bipolar Bozukluk Türleri Nelerdir?
Bipolar bozukluk, mani ve depresyon dönemlerinin şiddeti, süresi ve sıklığına göre farklı türlere ayrılır. Bipolar bozukluk türleri şunlardır:
- Bipolar I Bozukluk: Bu türde, kişi en az bir hafta süren veya hastaneye yatmayı gerektiren şiddetli manik ataklar yaşar. Manik ataklar arasında depresif ataklar da görülebilir. Manik atak sırasında, kişi kendini çok iyi, enerjik, coşkulu, üretken ve özgüvenli hisseder. Ancak, aynı zamanda riskli, saldırgan, düşüncesiz, alaycı ve gerçeklikten kopuk davranışlar da sergileyebilir.
- Bipolar II Bozukluk: Bu türde, kişi en az dört gün süren hafif manik ataklar (hipomani) ve en az iki hafta süren şiddetli depresif ataklar yaşar. Hipomani sırasında, kişi kendini iyi, enerjik, coşkulu, üretken ve özgüvenli hisseder. Ancak, mani kadar şiddetli değildir ve günlük işlevini çok etkilemez. Depresyon sırasında, kişi kendini kötü, mutsuz, umutsuz, değersiz, suçlu ve intihara meyilli hisseder. Ayrıca, ilgi, istek, uyku, iştah, konsantrasyon ve enerji düzeyinde değişiklikler de yaşayabilir.
- Siklotimik Bozukluk: Bu türde, kişi hafif manik ve hafif depresif ataklar yaşar. Bu ataklar, bipolar I ve II bozukluktakiler kadar şiddetli ve uzun sürmez. Ancak, en az iki yıl boyunca devam eder. Siklotimik bozukluk, kişinin ruh halinde dalgalanmalara ve duygusal dengesizliğe neden olur.
- Diğer Bipolar Bozukluklar: Bu türde, kişi bipolar I, II veya siklotimik bozukluk kriterlerini tam olarak karşılamayan ancak benzer belirtiler gösteren ataklar yaşar. Bu ataklar, ilaç, alkol, uyuşturucu, hormonal değişiklik, tıbbi durum veya diğer nedenlerle tetiklenebilir.
Bipolar Bozukluk Belirtileri Nelerdir?
Bipolar bozukluk belirtileri, kişiden kişiye ve atak türüne göre değişiklik gösterebilir. Genel olarak, bipolar bozukluk belirtileri şunlardır:
- Mani veya Hipomani Belirtileri:
- Aşırı neşe, coşku, heyecan veya öfke
- Aşırı konuşma, hızlı ve dağınık konuşma
- Aşırı özgüven, kendini beğenme, büyüklük kuruntusu
- Aşırı enerji, aktivite, hiperaktivite
- Az uyku ihtiyacı, uykusuzluk
- Dikkat dağınıklığı, kolayca dikkati dağılma
- Riskli, saldırgan, düşüncesiz, alaycı, gerçeklikten kopuk davranışlar
- Aşırı harcama, cinsellik, madde kullanma
- Depresyon Belirtileri:
- Üzüntü, mutsuzluk, keder, umutsuzluk, değersizlik, suçluluk
- İlgi, istek, zevk kaybı, kaygı, korku
- Uyku bozuklukları, çok uyuma veya uyuyamama
- İştah bozuklukları, çok yeme veya yememe
- Enerji kaybı, yorgunluk, halsizlik, bitkinlik
- Konsantrasyon, odaklanma, karar verme güçlüğü
- Ağlama nöbetleri, sinirlilik, tahammülsüzlük, çabuk öfkelenme
- Sosyal çekilme, yalnızlık, iletişim kopukluğu
- Ölüm, intihar düşünceleri, intihar girişimleri
Bipolar Bozukluk Tanısı Nasıl Konur?
Bipolar bozukluk tanısı, psikiyatri uzmanı tarafından yapılan kapsamlı bir değerlendirme sonucunda konur. Bu değerlendirme, şunları içerir:
- Kişisel ve ailevi öykü: Kişinin yaşadığı atakların sayısı, süresi, şiddeti, sıklığı, tetikleyicileri, belirtileri, etkileri, tedavi deneyimleri, ailede bipolar bozukluk veya diğer ruhsal hastalık öyküsü gibi bilgiler alınır.
- Fiziksel muayene: Kişinin genel sağlık durumu, tansiyon, nabız, kilo, boy, vücut kitle indeksi gibi ölçümler yapılır. Ayrıca, bipolar bozukluğa neden olabilecek veya belirtilerini taklit edebilecek tıbbi bir durum olup olmadığı araştırılır.
- Laboratuvar testleri: Kişinin kan, idrar, hormon, vitamin, mineral, ilaç, alkol, uyuşturucu gibi değerleri incelenir. Bu testler, bipolar bozukluğa neden olabilecek veya belirtilerini taklit edebilecek bir biyokimyasal dengesizlik olup olmadığını gösterir.
- Psikolojik testler: Kişinin ruh halini, duygularını, düşüncelerini, davranışlarını, kişilik özelliklerini, zihinsel becerilerini, stres düzeyini, yaşam kalitesini ölçen standart testler uygulanır. Bu testler, bipolar bozukluk veya diğer ruhsal hastalıkların tanı kriterlerini karşılayıp karşılamadığını belirler.