Papatya çayı… Belki annenizin, belki de büyükannenizin en çok önerdiği bitkisel çaylardan biri. Uyuyamıyor musun? Papatya iç. Miden mi bulanıyor? Papatya iç. Sevgilin mi terk etti? Eh… en azından papatya çayı içip biraz sakinleşebilirsin! Fakat tüm bu tavsiyelerin arkasında gerçekten bir bilim var mı? Yoksa bu sadece nesiller boyu aktarılan bir placebo mu?
Bu yazıda, papatya çayının faydalarını detaylı, bilimsel ve aynı zamanda anlaşılır bir dille ele alacağız. Üstelik konuyu sıkıcı bir makale değil de, kahvenizi (ya da papatya çayınızı?) yudumlarken keyifle okuyacağınız bir içerik haline getirdik. Haydi başlayalım!
Papatya (Chamomilla Recutita ya da Matricaria chamomilla), papatyagiller familyasından gelen ve hemen her yerde yetişebilen, sarı ortalı ve beyaz yapraklı çiçekleri olan nazlı bir bitkidir. “Nazlı” dediysek, çayını hazırlamak oldukça kolaydır. Antik Yunan’dan tutun da Eski Mısır’a kadar, pek çok medeniyet bu çiçeği şifa kaynağı olarak görmüş.
Özellikle hipokratik tıpta mide rahatsızlıkları, kas spazmları ve kadın hastalıkları için kullanılmıştır. Yani bugünün “wellness” trendleri, aslında 2.000 yıl öncesinin tarif defterinden çıkma olabilir. Ne diyelim, bazı şeyler zamanla değer kazanır; papatya da bunlardan biri!
Uykusuzluk modern çağın en can sıkıcı problemlerinden biri, değil mi? Akşam yatağa girip tavana bakmak yerine bir bardak papatya çayı içmek, beyin dalgalarınızı “sakinleş” moduna alabilir. Bunun arkasında apigenin adlı bir flavonoid var. Apigenin, beyindeki benzodiazepin reseptörlerine bağlanarak sedatif (yatıştırıcı) bir etki oluşturur.
Apigenin, stres hormonlarını düşürür.
Melatonin üretimini destekler.
Uykuya geçiş süresini kısaltır.
Gerçek Hayat Örneği: Ankara'da yaşayan Ayşe Hanım, 6 ay boyunca her gece yatmadan önce 1 fincan papatya çayı içerek kronik uykusuzluğundan kurtulmuş. İddia ediyoruz, yatmadan önce Instagram yerine papatya tercih ederseniz siz de aynı sonucu alabilirsiniz.
"Of bugün de ne yoğundu!" cümlesi artık bir kalıp haline geldi. Papatya çayı burada bir kurtarıcı olabilir. Doğal bir anksiyolitik gibi çalışan bu çay, beyin kimyasını hafifçe manipüle eder. Klinik çalışmalarda, papatya ekstresinin hafif ve orta düzeyde anksiyete bozukluğu olan bireylerde pozitif etkiler yarattığı gözlemlenmiştir.
Kortizol seviyelerini dengeler.
Sempatik sinir sistemini yavaşlatır.
“Kaç ya da savaş” tepkisini “biraz uzan da dinlen” moduna getirir.
Geldik en klasik faydaya: Mide rahatlatıcı etkisi. Papatya çayı, spazmları önleyici özelliklere sahiptir. Özellikle mide krampları, gaz sıkışmaları ve şişkinlik gibi rahatsızlıklar için birebirdir.
Bağırsak kasılmalarını azaltır.
Gastrit ve reflü şikayetlerini hafifletir.
Bağırsak hareketlerini düzenler.
Bir Mutfak Hikayesi: Düğün yemeğinde biraz fazla kaçırdınız diyelim… O saatten sonra yapılacak en iyi şey, karbonatlı su değil; papatya çayıdır. Hem mideyi rahatlatır hem de “neden 3 tabak baklava yedim” utancını biraz olsun unutturur.
Kadınların ayda bir kez yaşadığı o malum misafir için doğanın gönderdiği en zarif destek: papatya çayı. Antispazmodik etkileri sayesinde adet sancılarını hafifletir. Ayrıca hormonal dengeyi olumlu yönde etkileyerek PMS (pre-menstural sendrom) belirtilerini azaltır.
Kramp ve sancıların hafiflemesi
Ruh halindeki dalgalanmaların azaltılması
Ödem ve şişkinlik giderici etkiler
Bir çaydan beklenmeyecek kadar etkili olan bir diğer yönü ise bağışıklık sistemi üzerindeki olumlu etkileridir. Papatya, antibakteriyel ve antienflamatuar bileşenler içerir. Grip, soğuk algınlığı, boğaz ağrısı gibi enfeksiyonlarla mücadelede savunma sisteminizi destekler.
Terpenoidler
Flavonoidler
Antioksidanlar
Soğuk kış günlerinde burnunuz akıyorsa, bir fincan sıcak papatya çayıyla sadece içinizi değil, vücudunuzu da koruma altına almış olursunuz. Hem buharı sinüsleri açar, hem içimi boğazı rahatlatır. Şifa gibi değil, gerçekten şifa!
Kaynayan suya at, beklet, iç… Bu kadar mı? Değil elbette! Papatya çayının maksimum faydasını alabilmek için doğru demleme teknikleri hayati önem taşır.
Malzeme | Miktar |
---|---|
Kuru papatya | 1 tatlı kaşığı |
Su (kaynar) | 200 ml |
Demleme süresi | 5-7 dakika |
İpucu: Demleme süresi 10 dakikayı geçerse acımsı bir tat oluşabilir. Ayrıca çayı kapalı kapta demlemek, uçucu yağların kaybını önler.
Papatya çayı sadece bir içecek değil; adeta bir yaşam tarzı. Modern yaşamın karmaşasında ruhu ve bedeni dengeye sokmak için yüzyıllardır kullanılan bir yöntem. Bilimsel araştırmalarla da desteklenen bu doğal çözüm, ilaç gibi değil ama ilaç etkisinde.
Kısacası; uykusuz geceler, yoğun stres, mide problemleri ya da regl sancıları… Hepsi için bir çözümünüz var: Bir fincan papatya çayı.
Hamile kadınlar, polen alerjisi olan bireyler ve kan sulandırıcı ilaç kullananlar, doktor tavsiyesi olmadan papatya çayı tüketmemelidir.
Genelde günde 1-2 bardak idealdir. Aşırı tüketim, uyuşukluk ya da mide bulantısı gibi yan etkilere neden olabilir.
Doğrudan kilo verdirmez ama sindirimi kolaylaştırdığı ve şişkinliği azalttığı için diyet sürecine destek olabilir.